కదిరిలక్ష్మీనరసింహస్వామి ఆలయం

 



కదిరి లక్ష్మీ నరసింహస్వామి ఆలయం
______________పిళ్లా విజయ్
              (9490122229)

            క్రీ.శ. 1274 లో   విజయనగర సామ్రాజ్యాన్ని పాలిస్తున్న వీరబుక్కరాయలు ఈ ప్రాంతానికి వచ్చినప్పుడు ఇక్కడ ఉన్న ఖాద్రి వృక్షాల నీడలో విశ్రమించాడు .
అప్పుడు ఒక చెట్టు కింద కొన్ని శిలలు కనిపించడం తో అక్కడ  శ్రీ లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి ఆలయాన్ని కట్టించాడు. ఆ తర్వాత క్రమక్రమంగా అది అభివృద్ధి చెందడం మొదలైంది. క్రీస్తుశకం 1391లో నరసింహ లక్ష్మన్న అనే దాసరులు ఇద్దరు లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి భక్తులు. వారు ఆ గుడి చుట్టూ ఎత్తైన రాతి స్తంభాలను ఏర్పాటుచేసి, ఆ గుడిలో దీపాలను వెలిగించడం మొదలుపెట్టారు.
గర్భగుడిలో నరసింహస్వామి, ఆయన భక్తుడు ప్రహ్లాదుడు కూడా ఉంటాడు. అందువల్లనే తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఉన్న 9 నరసింహస్వామి ఆలయాలలో కదిరి లక్ష్మీ నరసింహ స్వామి ఆలయం విశిష్టమైనదిగా పేరొందింది. గర్భగుడిలోనే లక్ష్మీదేవి గుడి  కూడా ఉంది.గుడి బయట వున్న జయ విజయుల విగ్రహాల శిల్ప రమణీయత చెప్పనలవి కాదు.
ఈ ఆలయం దాదాపు 10 ఎకరాలలో విస్తరించి ఉంది.

   క్రీ.శ.1509లో విజయనగరం సామ్రాజ్యాన్ని అధిష్టించిన తరువాత శ్రీ కృష్ణదేవరాయలు ఈ ఆలయాన్ని దర్శించి, గర్భ గుడి ముందర రంగ మండపాన్ని నిర్మింపజేశారు. ఆ తర్వాత వచ్చిన అచ్యుత దేవరాయలు 1545 లో తూర్పు గోపురాన్ని నిర్మించారని , 1469 లో దక్షిణ గోపురాన్ని సాసవల చిన్నమ్మ, పడమర గోపురాన్ని 1556లో కొక్కంటి పాలెగాళ్లు,ఉత్తర గోపురాన్ని టిప్పు సుల్తాన్ కాలం(1782_99)లో ముస్లిం పాలకులు నిర్మించినట్లు కొన్ని శాసనాల ద్వారా తెలుస్తోంది. 
1569 లో తిరుమల రాయలు 10 మండపాలను, పుష్కరిణి (కోనేరు)ని నిర్మించారని  దానికి సంబంధించిన శాసనాలు కూడా ఉన్నాయని కొన్ని కథనాలు ఉన్నాయి.
       ప్రతి సంవత్సరం సంక్రాంతి  మరుసటి దినం కనుమ రోజున లక్ష్మీనరసింహుడు సతీ సమేతంగా ఐదు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న లఘుమ్మ కొండ(కదిరి కొండ_గాండ్లపెంట కు వెళ్ళే దారిలో ఉంది) దగ్గరకు పులి పారువేటకు వస్తాడని ఇక్కడి భక్తుల విశ్వాసం. పులిపారువేట అంటే పులివేట. మారిన పరిస్థితుల్లో పారువేటను కుందేల్లను వేటాడడంగా మార్చినారు. ఈ పారువేట అనంతరం స్వామి వారిని ఊరేగింపుగా ఆలయంలోకి తీసుకొస్తారు.
ఈ గుడికి ఎదురుగా లక్ష్మీనరసింహస్వామి రథం ఉంది దీనిని చెక్కతో నిర్మించారు.  దీని బరువు 120 టన్నులు. దీనికి ఆరు చక్రాలున్నాయి. 45 అడుగుల ఎత్తు కలిగి ఉంది.స్వామివారి బ్రహ్మోత్సవాల సందర్భంలో తిరుణాల రోజున రథోత్సవం జరుగుతుంది ఆ రోజు లక్షలాది మంది భక్తులు స్వామి దర్శనం కోసం వస్తుంటారువీరిలో చాలామంది రధాన్ని పురవీధుల గుండా గుడి చుట్టూ లాగుతారు ప్రధానికి పెద్ద మోపులు కట్టి దాన్ని ప్రజలు లాగుతూ గుడిచుట్టూ ప్రదక్షిణ చేస్తారు.

1569 లో తిరుమల రాయలు 10 మండపాలను, పుష్కరిణి (కోనేరు)ని నిర్మించారని  దానికి సంబంధించిన శాసనాలు కూడా ఉన్నాయని కొన్ని కథనాలు ఉన్నాయి.
లక్ష్మీనరసింహస్వామి ఆలయం లోపల ఒక కోనేరు ఉంది. బయట ఒక కోనేరు ఉంది. లోపల ఉన్న కోనేరు చాలా చిన్నది .బయట ఉన్నది చాలా పెద్దది .అయితే బయట ఉన్న పుష్కరిణిలో నీరు  పరిశుభ్రంగా లేనందున ఎవరూ అక్కడ స్నానం చేయట్లేదు. స్నానపు గదుల్లో స్నానం చేస్తున్నారు.పాలకవర్గం తగిన చర్యలు తీసుకుంటే పుష్కరిణి చాలా బాగుంటుంది.
        ప్రతి గుడికి ఒక కోనేరు ఉంటుంది కారణమేంటంటే గుడికి చుట్టూ నాలుగు గోపురాలు కట్టేటప్పుడు కింద నుంచి రాళ్లు తీసుకెళ్లడానికి గోపురం చుట్టూ మట్టిని ఏటవాలుగా పోస్తారు .ఆ మట్టిపై రాళ్లను ఏటవాలుగా దొర్లించుకుంటూ పైకి తీసుకెళ్తారు .అలా గోపురాన్ని నిర్మిస్తారు. కోనేరు కోసం తవ్వినప్పుడు వచ్చిన మట్టినే వాడుకుంటారు. అలా కోనేరును తప్పనిసరిగా  ఏర్పాటు చేస్తారు. ఇది పూర్వ కాలంలో  అన్ని చోట్లా జరిగింది.

కామెంట్‌లు

కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి

ఈ బ్లాగ్ నుండి ప్రసిద్ధ పోస్ట్‌లు

The unexplored relics of Rayalaseema

చిత్రం
The unexplored relics of Rayalaseema  Published - October 28, 2023 08:07 am IST - TIRUPATI The region is dotted with anthropomorphic burial sites, which indicate the existence of human civilisation here during the megalithic era, between 500 and 300 BC A.D. Rangarajan A pillared dolmen of the megalithic era found at Mallayyagaripalle near Tirupati.. | Photo Credit: Special Arrangement The numerous monuments and heritage sites in the Rayalaseema region, comprising the southern districts of Andhra Pradesh, stand as tall reminders of the region’s historical significance. The culture in the region also greatly reflects the mark that the many dynasties that once ruled the land made on its people. However, the burial sites from the megalithic era spread across the region reveal that the land’s history is much richer than many know. The region also finds its references in Hindu mythology. Tirupati district is dotted with anthropomorphic burial sites, which indicate the existence of h...
మరింత చదవండి

కదిరి

చిత్రం
    కదిరి పరిసర ప్రాంతాలను 3 వ శతాబ్దంలో పల్లవ రాజులు, 7వ శతాబ్దంలో పశ్చిమ చాళుక్య రాజులు పాలించారు. క్రీ.శ 985 _1076  మధ్యకాలంలో పశ్చిమ చాళుక్యులు పరిపాలించారు. కదిరి లో లక్ష్మీనరసింహాస్వామి ఆలయం నిర్మించక ముందు చాళుక్యులు క్రీ.శ. 965-1076 కాలంలో దుర్గాదేవి ఆలయ నిర్మాణం చేపట్టినట్లు చారిత్రక కథనాల ద్వారా తెలుస్తోంది. దుర్గాదేవి విగ్రహాన్ని కృష్ణవర్ణశిలతో అతి సుందరంగా చెక్కించి తమకాలపు ప్రత్యేకతను నాటి రాజులు చాటుకున్నారు. వీరి తరువాత క్రీ.శ1191 సంవత్సరం వరకు పశ్చిమ చాళుక్యులు , క్రీ.శ.1212 వరకు హొయసల వంశస్థులైన బల్లాల రాజులు పరిపాలించారు. క్రీ.శ. 1274లో  వీర బుక్కరాయలు విజయనగరమహా సామ్రాజ్యాన్ని పాలించేవాడు. ఆయన ఆ నాటి ఖాద్రి ప్రాంతాన్ని సందర్శించినప్పుడు ఇక్కడ భృగుమహర్షి పూజించిన స్థలాన్ని గుర్తించి ఒక మండపాన్ని నిర్మించాడు. దీన్ని క్రీ.శ 1275లో   నిర్మించినట్లు ఇక్కడి శాసనాలు చెపుతున్నాయి .        పూర్వపు కదిరి తాలూకా ప్రస్తుతం ఉన్న గాండ్లపెంట మండలంలో ఉండేది. ఇదంతా అటవీ ప్రాంతంగా ఉండేది ఇక్కడ ఖాద్రీ వృక్షాలతో  ఉన్న మనో...
మరింత చదవండి

నిస్వార్థ ప్రజానాయకుడు ఎద్దుల ఈశ్వర రెడ్డి

నిస్వార్థ ప్రజానాయకుడు ఎద్దుల ఈశ్వర రెడ్డి     ‌ జమ్మలమడుగు తాలూకా పెద్ద పసుపులలోవెంకట సుబ్బారెడ్డి, మల్లమ్మ దంపతులకు 1915‌నవంబర్ 11న జన్మించారు. వారిది పెద్ద భూస్వామ్య కుటుంబం.       వీరు1936లో గ్రాడ్యుయేషన్ ను అనంతపురంలో పూర్తి చేశాక ప్రజాసేవలో నిమగ్నమైనారు. కాంగ్రెస్ పార్టీ లో చేరి 1936 నుండి 1941లో వ్యక్తి సత్యాగ్రహంలో పాల్గొన్నారు. పాలూరులో జిల్లా కిసాన్ సభను జరిపారు.            1938 సంవత్సరం లో జమ్మలమడుగు కు సమీపంలో ఉన్న పెద్ద పసుపులు గ్రామంలోని వై. ఈశ్వరరెడ్డి, నూకల కొండయ్యలు సంగమేశ్వర రెడ్డి, మోకా వెంకట సుబ్బయ్య లో పరిచయంతో కమ్యూనిస్టులు గా మారినారు.        చెన్నూరులో ఎద్దుల ఈశ్వర్ రెడ్డి 28-5-1941న సత్యాగ్రహం చేసినాడు. ఆయనకు 3నెలల జైలు శిక్ష, 100 రూపాయల జరిమానా విధించింది బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం. జైలు నుండి విడుదలైన తర్వాత కమ్యూనిస్టు పార్టీలో చేరారు .       ‌1943 నాటికి ఆలంఖాన్ పల్లి, పెద్దపసుపులు గ్రామాలు కమ్యూనిస్టు పార్టీ కేంద్రాలుగా ఏర్పడ్డాయి. 1942-43లలో ఆలంఖాన్ పల్లి, ర...
మరింత చదవండి